Plamka żółta znajduje się na dnie siatkówki oka, a w obrębie plamki jest największe skupisko czopków, czyli receptorów odpowiadających za ostre widzenie kolorów w świetle dziennym. Plamka żółta to miejsce odpowiedzialne za widzenie centralne, które potrzebne jest do wykonywania codziennych czynności jak czytanie czy rozpoznawanie twarzy. Nabłonek, na którym znajdują się czopki, bogaty jest w karotenoidy.

Przyczyny prowadzące do zwyrodnienia plamki żółtej

Wraz z wiekiem następują zaburzenia przemiany materii w komórkach plamki żółtej, która stopniowo zaczyna się wybrzuszać i odłączać od błony Brusha w siatkówce. W efekcie pacjent traci ostrość widzenia. Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) ujawnia się najczęściej po 50-60 roku życia, a po 70 r.ż. prawie 30% osób jest chorych.

Wyróżnia się postać AMD suchą i postać mokrą. Postać sucha (zanikowa) występuje najczęściej i jest łagodniejszym typem AMD. Pogorszenie ostrości widzenia następuje stopniowo. Postać mokra (wysiękowa) stanowi 10% przypadków, charakteryzuje się cięższym przebiegiem choroby. Tworzą się nieprawidłowe, kruche naczynia w okolicy plamki żółtej, które tworzą błonę podsiatkówkową. Naczynia te pękają i tworzą się wylewy i wysięki. Utrata widzenia może nastąpić w ciągu kilku dni. Nie dochodzi do całkowitego zaniewidzenia, pozostaje słabe widzenie obwodowe.

Dieta profilaktyczna

Zostało udowodnione, że otyłość, miażdżyca, dieta uboga w antyoksydanty, palenie papierosów, nadciśnienie oraz częsta ekspozycja na promieniowanie słoneczne sprzyjają powstawaniu AMD.

Dlatego czynniki dietetyczne są istotne w profilaktyce zwyrodnienia plamki żółtej. Najważniejszymi związkami są karotenoidy-luteina i zeaksantyna obecne w szpinaku, sałacie, brokułach, kapuście, fasoli, żółtkach jaj i pomidorach. Im wyższy poziom tych produktów w diecie, tym bardziej gęsta jest plamka żółta. Ryzyko AMD znacznie się obniża wraz ze wzrostem koncentracji luteiny i zeaksantyny w plamce żółtej. Natomiast duża podaż tłuszczu w diecie sprzyja obniżeniu gęstości plamki żółtej, tym samym przyczynia się do rozwoju AMD. Zaleca się obniżenie spożycia tłuszczu przy jednoczesnym zwiększeniu ilości kwasów tłuszczowych omega 3, które są elementem budulcowym siatkówki oka. Źródłem kwasów omega 3 są przede wszystkim ryby tłuste morskie- makrela, łosoś, tuńczyk, a także orzechy i oleje roślinne. Również takie mikroskładniki jak cynk (owoce morza, kiełki pszenicy, pestki dyni, mięso wołowe, ziarna sezamu) witamina C (papryka czerwona, kapusta, kalafior, czarna porzeczka, kiwi, truskawki) i witamina E (oleje roślinne, orzechy włoskie, nasiona, ziarna zbóż) oraz beta-karoten (marchew, dynia, pomidory, brzoskwinia, melon, mango, zielone warzywa liściaste) mają duże znaczenie w profilaktyce AMD.